Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM's) zijn onmisbaar op de werkvloer om de veiligheid en gezondheid van werknemers te waarborgen. Van bouwplaatsen tot laboratoria, PBM's beschermen werknemers tegen potentiële gevaren die variëren van fysieke letsels tot blootstelling aan schadelijke stoffen.

In dit artikel bespreken we de verschillende soorten persoonlijke beschermingsmiddelen, hun belang, de wettelijke verplichtingen die werkgevers en werknemers moeten volgen en de beste manier om PBM’s te implementeren.

Wat zijn PBM’s en welke categorieën onderscheidt men?

Persoonlijke beschermingsmiddelen zijn middelen of kledingstukken die bedoeld zijn om personen te beschermen tegen één of meerdere risico's die hun veiligheid of gezondheid kunnen bedreigen.

PBM's worden in verschillende categorieën ingedeeld, afhankelijk van het type bescherming dat ze bieden. De belangrijkste categorieën zijn:

1. Hoofdbescherming: helmen en hoofdkappen beschermen tegen vallende voorwerpen en stoten tegen harde oppervlakken.
2. Oog- en gelaatsbescherming: veiligheidsbrillen, gezichtsschermen en lashelmen beschermen de ogen en het gezicht tegen chemicaliën, stof en projectielen.
3. Gehoorbescherming: oorkappen en oordoppen beschermen tegen schadelijk lawaai dat gehoorverlies kan veroorzaken.
4. Adembescherming: maskers en ademhalingsapparatuur voorkomen het inademen van schadelijke stoffen zoals stof, rook, gassen en dampen.
5. Hand- en armbescherming: handschoenen bieden bescherming tegen chemische stoffen, snijwonden en thermische risico's.
6. Voet- en beenbescherming: veiligheidsschoenen en laarzen beschermen tegen vallende objecten, scherpe voorwerpen en slipgevaar.
7. Valbescherming: harnas en valbeveiligingssystemen voorkomen valincidenten, vooral bij werkzaamheden op hoogte.
8. Lichaamsbescherming: beschermende kleding zoals overalls en veiligheidsvesten beschermen tegen verschillende risico's, waaronder chemische stoffen, hitte en vlammen.

Het belang van PBM's

Het gebruik van PBM's is cruciaal voor het waarborgen van de veiligheid van werknemers. De juiste beschermingsmiddelen kunnen ernstige letsels en gezondheidsproblemen voorkomen. Volgens de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) moeten werkgevers zorgen voor een veilige werkomgeving en de passende PBM's beschikbaar stellen wanneer risico's onvoldoende kunnen worden beheerst door andere middelen zoals technische en organisatorische maatregelen.

Welke wettelijke verplichtingen zijn van toepassing voor het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen?

Zoals opgenomen in titel 2 van boek IX van de codex over het welzijn op het werk stelt de wetgever duidelijke eisen aan het gebruik van PBM's, waaronder:

1. Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E): werkgevers moeten een RI&E uitvoeren om de gevaren op de werkplek te identificeren en te beoordelen.
2. Beschikbaarstelling en onderhoud: werkgevers moeten geschikte PBM's verstrekken en zorgen voor het juiste onderhoud en de vervanging ervan.
3. Instructie en training: werkgevers moeten hun werknemers voorlichten en trainen over het juiste gebruik van PBM's.
4. Verplicht gebruik: werknemers zijn verplicht de verstrekte PBM's te gebruiken en te onderhouden volgens de instructies van de werkgever.

De juiste manier om PBM’s te implementeren

Met de volgende stappen en bijhorende tips zorgt u ervoor dat de persoonlijke beschermingsmiddelen correct worden geïntroduceerd én gebruikt in uw bedrijf of organisatie:

1. Uitvoeren van een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E)

Een grondige risico-inventarisatie en -evaluatie is de eerste stap in het implementeren van PBM's. Hierbij identificeert en beoordeelt u alle mogelijke gevaren op de werkplek. Op basis van deze beoordeling kan worden vastgesteld welke PBM's nodig zijn om de risico's te minimaliseren.

Tips:

• Betrek werknemers en preventieadviseur bij het identificeren van risico's.
• Houd rekening met zowel fysieke als chemische gevaren en ergonomische risico's.
• Documenteer de bevindingen en update de RI&E regelmatig.

2. Selecteren van de geschikte PBM's

Op basis van de RI&E selecteert u de juiste PBM's die specifiek zijn afgestemd op de geïdentificeerde risico's. Het is belangrijk dat de PBM's niet alleen bescherming bieden, maar ook comfortabel en praktisch zijn voor de werknemers.

Tips:

• Kies PBM's die voldoen aan de relevante normen en certificeringen (zoals CE-markering in Europa).
• Test verschillende modellen en maten om de beste pasvorm te garanderen.
• Houd rekening met de feedback van werknemers over het comfort en de bruikbaarheid van de PBM's.

3. Voorlichting en training

Werknemers moeten goed worden geïnformeerd over het belang van PBM's en getraind worden in het juiste gebruik ervan. Zonder adequate training kan de effectiviteit van PBM's sterk verminderen.

Tips:

•   Organiseer regelmatige trainingssessies over het juiste gebruik, onderhoud en opslag van PBM's.
•   Zorg ervoor dat werknemers weten hoe ze PBM's moeten inspecteren op beschadigingen en slijtage.
•   Bespreek de consequenties van het niet dragen van PBM's.

4. Handhaving en toezicht

Om ervoor te zorgen dat PBM's consequent worden gedragen en correct worden gebruikt, is controle en toezicht essentieel. Dit kan door het vaststellen van duidelijke regels en het regelmatig controleren van de naleving.

Tips:

• Voer regelmatige inspecties uit om te controleren of PBM's correct worden gebruikt.
• Stel een beleid op voor het geval werknemers de regels niet naleven.
• Moedig een cultuur van veiligheid aan waarin werknemers elkaar helpen herinneren aan het dragen van PBM's.

5. Onderhoud en vervanging

PBM's moeten goed worden onderhouden en tijdig worden vervangen om hun beschermende eigenschappen te behouden. Regelmatige inspecties en een goed onderhoudsschema zijn hiervoor noodzakelijk.

Tips:

• Stel een onderhoudsschema op voor de reiniging en inspectie van PBM's.
• Vervang beschadigde of versleten PBM's onmiddellijk.
• Houd een voorraad van reserve-PBM's aan om snelle vervanging mogelijk te maken.

6. Evaluatie en verbetering

Het implementeren van PBM's is een continu proces dat regelmatig moet worden geëvalueerd en verbeterd. Dit helpt om de effectiviteit van de PBM's te waarborgen en aan te passen aan veranderende werkomstandigheden.

Tips:

• Verzamel feedback van werknemers over de PBM's en het gebruik ervan.
• Monitor incidenten en bijna-ongevallen om zwakke punten in de PBM-strategie te identificeren.
• Update de PBM-voorschriften en trainingen op basis van de nieuwste informatie en technologieën.

PBM’s: een gedeelde verantwoordelijkheid

Persoonlijke beschermingsmiddelen zijn een fundamenteel aspect van arbeidsveiligheid. Ze vormen de laatste verdedigingslinie tegen werkgerelateerde gevaren wanneer andere beschermingsmaatregelen niet voldoende zijn. Zowel werkgevers als werknemers hebben een gedeelde verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat PBM's correct worden gebruikt om een veilige en gezonde werkomgeving te garanderen. Door de juiste PBM's te kiezen en deze correct te gebruiken, kunnen ongevallen en gezondheidsproblemen op de werkvloer effectief worden verminderd.

Meer weten over persoonlijke beschermingsmiddelen of over ongevallenpreventie op het werk?

Lees het artikel Het belang van persoonlijke beschermingsmiddelen of consulteer onze rubriek met veelgestelde vragen en onze andere blogs.