Om werknemers te beschermen tegen risico's wordt soms teruggegrepen naar persoonlijke beschermingsmiddelen (pbm) zoals veiligheidsschoenen, een veiligheidshelm of beschermkledij. Maar, zijn persoonlijke beschermingsmiddelen echt nodig? Welke bescherming bieden ze? En waar moet u op letten bij de aankoop?

Wanneer persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken?

Persoonlijke beschermingsmiddelen kennen we allemaal wel. De veiligheidshelmen van bouwvakkers, de signalisatiekleding van wegenwerkers, beschermhandschoenen in de labo's… Voorbeelden zijn er meer dan genoeg. Toch zijn persoonlijke beschermingsmiddelen niet vanzelfsprekend want ze mogen enkel gebruikt worden als er geen andere, meer efficiënte preventiemaatregelen voorhanden zijn.

Persoonlijke bescherming pakt immers het risico niet aan. De hamer kan nog steeds van een steiger naar beneden vallen en op iemands hoofd terechtkomen. Een veel betere oplossing is vermijden dat de hamer naar beneden kan vallen, bijvoorbeeld door het aanbrengen van randbeveiliging aan de steiger. Zo wordt het risico beperkt en iedereen beter beschermd, ook de toevallige voorbijganger. De veiligheidshelm beschermt enkel de persoon die de helm draagt en dan nog op voorwaarde dat het een helm is in goede staat die correct wordt gedragen.

Hoe de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen kiezen?

In sommige situaties zit er echter niets anders op dan persoonlijke beschermingsmiddelen te voorzien en dan is het kwestie van het juiste pbm te kiezen. De eerste vraag is tegen welk risico moet het pbm beschermen en welk lichaamsdeel. Bijvoorbeeld: risico op snijletsels aan de handen. Deze informatie is echter niet voldoende om het juiste pbm te selecteren. Ook andere aspecten zijn belangrijk zoals welk werk wordt er uitgevoerd, wie moet het pbm dragen, gedurende welke periode, enz. Handschoenen zijn er immers in verschillende maten en sommige types maken het nog altijd mogelijk om precisiewerk te doen terwijl andere eerder geschikt zijn voor het grove werk.

Zonder CE-markering geen pbm

Een gouden raad voor aankoop van elk pbm: kijk na of het pbm een CE-markering heeft. Elk pbm dat in Europa op de markt gebracht wordt, moet een CE-markering dragen. De CE-markering wijst erop dat het pbm beantwoordt aan de wettelijke vereisten. Bij het pbm hoort ook steeds een gebruiksaanwijzing en een EU-Conformiteitsverklaring.

Vraag raad!

Het mag duidelijk zijn: de selectie en aankoop van pbm vraagt de nodige analyse en afweging. De interne preventieadviseur is de geknipte persoon om hiervoor advies te geven. Ook leveranciers van pbm kunnen helpen om de juiste keuze te maken. De beste adviseurs zijn echter de gebruikers zelf. Zij moeten tenslotte de pbm dragen en zijn dus goed geplaatst om aspecten zoals gebruiksvriendelijkheid en comfort te beoordelen. Het organiseren van gebruikerstesten is zeker een goed idee en helpt om werknemers te overtuigen een pbm te dragen.

Effectieve werking van persoonlijke beschermingsmiddelen

Pbm zijn enkel succesvol als ze correct toegepast worden. Zo moet een laskap niet alleen opgezet worden maar ook neergeklapt zijn voor men begint te lassen. Het lijkt logisch maar in de praktijk is het niet altijd even makkelijk. Voor langere perioden beschermingsmiddelen dragen zoals warme beschermkleding, gehoorkappen, gelaatsbescherming of ademhalingsbescherming kan behoorlijk oncomfortabel zijn. Niet verwonderlijk dat werknemers er dan voor kiezen om het pbm achterwege te laten of even niet te gebruiken. Werknemers overtuigen kan door hen te betrekken bij de keuze en door hen te laten inzien dat het pbm onmisbaar is voor de bescherming van hun veiligheid en gezondheid.  Opleiding en coaching op de werkvloer zijn hiervoor essentieel.

In goede staat houden

Een werkgever die pbm aankoopt, staat ook in voor het onderhoud en het in goede staat houden van het pbm. Voor sommige pbm is dat al wat complexer dan voor andere. Zo is het meestal geen goed idee om beschermkledij zomaar in de wasmachine te stoppen aangezien de beschermende eigenschappen van de stof niet altijd bestand zijn tegen wasdetergenten. In de gebruiksaanwijzing vindt u steeds alle informatie over hoe het pbm onderhouden moet worden. Elk pbm voor gebruik even nakijken op slijtage of andere gebreken, is zeker aan te raden.

Persoonlijke beschermingsmiddelen: de 2 belangrijkste regels

1. Kies nooit zomaar een pbm. Ga eerst na of er geen andere betere oplossing is. 
2. Als een pbm toch nodig is: laat u bijstaan bij de keuze en betrek de gebruikers. Enkel indien zij overtuigd zijn, wordt het pbm gedragen.

Meer informatie over preventie op het werk en arbeidsongevallen?

Consulteer ook onze rubriek met veelgestelde vragen en onze blogs.