Is een globaal preventieplan hetzelfde als een jaaractieplan?

Een globaal preventieplan is niet hetzelfde als een jaaractieplan. Een globaal preventieplan beschrijft de doelstellingen en acties over een periode van vijf jaar. Een jaaractieplan omvat de concrete uitwerking voor één jaar. Elke onderneming moet verplicht een globaal preventieplan opmaken. 
 

Wat is een globaal preventieplan?

Het globaal preventieplan is een vijfjaarlijks plan dat de preventie-acties aangeeft. Het globaal preventieplan past in het dynamisch risicobeheersingssysteem. Op basis van een risicoanalyse, bepaalt de onderneming de doelstellingen, prioriteiten, maatregelen en verantwoordelijkheden op het vlak van welzijn op het werk. Deze worden ingeschreven in het vijfjaarlijkse globaal preventieplan. 
 

Is een globaal preventieplan verplicht?

Elke onderneming, vanaf 1 werknemer, moet een globaal preventieplan opstellen en schriftelijk vastleggen. 
 

Ik heb al een jaaractieplan, is een globaal preventieplan dan nog vereist? 

Het globaal preventieplan legt de doelstellingen en prioriteiten vast voor vijf jaar en het jaaractieplan bevat de concrete uitwerking voor het volgende jaar. Het jaaractieplan is dus steeds gebaseerd op het globaal preventieplan. Beide plannen vloeien voort uit het dynamisch risicobeheersingssysteem waarbij op systematische wijze geanalyseerd wordt wat de risico's zijn en hoe deze aangepakt moeten worden. 
 

Waarom is een globaal preventieplan nodig?

Het dynamisch risicobeheersingssysteem is gebaseerd op de principes van managementsystemen waarbij planmatig tewerk wordt gegaan en gestreefd wordt naar voortdurende verbetering (Plan – Do – Check – Act). Het globaal preventieplan is de weerslag van het dynamisch risicobeheersingssysteem en is bij uitstek een beleidsinstrument om preventie doelmatig en efficiënt te organiseren. En dat geeft de beste garantie voor meer welzijn voor de werknemers en minder kosten voor ongevallen en ziekteverzuim.
 

Wie stelt het globaal preventieplan op?

De verantwoordelijkheid om een globaal preventieplan uit te werken ligt bij de werkgever maar hij kan dit niet alleen. Voor het globaal preventieplan is een algemeen draagvlak nodig. Daarom is het zeker belangrijk om de hiërarchische lijn (de leidinggevenden) te betrekken bij de uitwerking van het plan. Zij kennen het reilen en zeilen in hun afdeling en kunnen ook goed inschatten wat de noden zijn op het terrein. Daarnaast is de medewerking nodig van de interne en externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. Deze diensten beschikken over de nodige expertise om risico's te analyseren en preventiemaatregelen te bepalen. Ook het comité voor preventie en bescherming op het werk kan adviezen en voorstellen formuleren om het globaal preventieplan vorm te geven. In kleinere ondernemingen zonder een comité, moeten werknemers rechstreeks kunnen participeren aan de opmaak van het plan.
 

Mag de interne preventiedienst het globaal preventieplan opstellen?

De uitwerking van het globaal preventieplan is de verantwoordelijkheid van de werkgever in samenspraak met alle betrokken partijen in de onderneming. In de praktijk is het vaak de interne preventiedienst die de uitwerking van het globaal preventieplan coördineert. In kleinere ondernemingen, met name de bedrijven van groep C of D, waar er geen preventieadviseur niveau I of II is, is er meer ondersteuning van de externe dienst. Zo zijn externe diensten verplicht om voor deze kleinere ondernemingen een beleidsadvies op te stellen. In dat beleidsadvies staat informatie over de meest belangrijke risico's en mogelijke maatregelen die het bedrijf kan nemen. Het bevat relevante informatie om het globaal preventieplan op te maken maar het blijft de verantwoordelijkheid van de werkgever om te bepalen welke preventie-acties nodig zijn, op welke termijn en welke middelen daar tegenover staan.
 

Wat staat er in het globaal preventieplan?

Wat de werkgever in het globaal preventieplan moet beschrijven, is aangehaald in de wetgeving (Codex welzijn op het werk, art. I.2-8). Het plan is de schriftelijke neerslag van het dynamisch risicobeheersingssysteem en het bevat met name:

• de resultaten van de risicoanalyse;
• de preventiemaatregelen;
• de prioritaire doelstellingen;
• de activiteiten en opdrachten om de doelstellingen te bereiken;
• de organisatorische, materiële en financiële middelen;
• de opdrachten, verplichtingen en middelen van alle betrokkenen;
• de wijze waarop het globaal preventieplan wordt aangepast aan de gewijzigde omstandigheden;
• de criteria voor de evaluatie van het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk.
   

Hoe kan het globaal preventieplan opgesteld worden?

De belangrijkste informatiebron voor het globaal preventieplan zijn de risicoanalyses. Welke risico's zijn er? Wie wordt er blootgesteld? Hoe groot zijn de risico's? Op basis hiervan kan dan bepaald worden wat er prioritair moet aangepakt worden en wat eventueel op langere termijn. In het globaal preventieplan wordt dit vertaald in doelstellingen. Zowel algemene als meer concrete doelstellingen moeten een plaats krijgen in het globaal preventieplan. Een algemene doelstelling is bijvoorbeeld de blootstelling aan lawaai beperken en een concrete doelstelling het lawaainiveau in het magazijn met 5 dB(A) verminderen. Bij de doelstellingen hoort ook een termijn en in functie daarvan kunnen dan de acties, middelen en verantwoordelijkheden worden vastgelegd. 
 

Op een periode van vijf jaar verandert er heel wat in mijn bedrijf, is het globaal preventieplan dan wel een goed beleidsinstrument?

Het globaal preventieplan mag dan wel een periode van vijf jaar omvatten, het is zeker niet statisch. Integendeel, het is de bedoeling om het plan bij te sturen en aan te passen op basis van de behoeften op het terrein. Het jaaractieplan geeft hiervoor zeker al input maar ook andere informatie over tendensen in de arbeidsongevallencijfers, nieuwe werkmethoden, nieuwe arbeidsmiddelen, enz. maakt de bijsturing van het globaal preventieplan noodzakelijk. Het is trouwens één van de elementen die beschreven moet staan in het globaal preventieplan: "de wijze waarop het globaal preventieplan wordt aangepast aan de gewijzigde omstandigheden".