Het dynamisch risicobeheersingssysteem: de basis van uw preventiebeleid
5 juni 2025

De activiteiten die een werkgever op touw zet om het welzijn op het werk te verbeteren, moeten kaderen in een beleid: het dynamisch risicobeheersingssysteem. Dit systeem is gebaseerd op gekende managementprincipes en helpt om de preventie van ongevallen van werknemers en derden in een onderneming op een systematische manier aan te pakken.
Daarbij wordt rekening gehouden met de aard en de activiteiten van de onderneming. Op die manier kan het preventiebeleid geïntegreerd worden in het algemeen bedrijfsbeleid. Preventie is niet alleen een wettelijke verplichting maar maakt uw bedrijf ook economisch gezond.
Is een dynamisch risicobeheersingssysteem verplicht?
Ja, werkgevers zijn wettelijk verplicht om een gestructureerd en dynamische beleid te voeren voor de preventie van ongevallen. In die context introduceerde de wetgever het begrip ‘dynamisch risicobeheersingssysteem’. Dit systeem omvat de planning en de uitvoering van het preventiebeleid, gebaseerd op een systematische risicoanalyse.
Waaruit bestaat een dynamisch risicobeheersingssysteem?
Het dynamisch risicobeheersingssysteem bestaat uit vier elementen: uitwerking, programmatie, uitvoering en evaluatie/bijsturing.
Deze vier elementen zijn geïnspireerd op de basisstappen van de Plan-Do-Check-Act (PDCA) cyclus:
Deze cyclus is de basis van een beleid gericht op voortdurende verbetering. Het implementeren van dit cyclisch proces in bedrijfsactiviteiten is een voorwaarde voor een kwaliteitsvolle organisatie en draagt bij tot de integratie van preventie in de algemene bedrijfsvoering.
Waarom spreekt men over een ‘dynamisch’ risicobeheersingssysteem?
De Plan-Do-Check-Act aanpak van het risicobeheersingssysteem is per definitie dynamisch, want het proces is nooit af. Meer nog: bedrijven evolueren onder impuls van nieuwe technologieën, een veranderende omgeving en nieuwe en onervaren werknemers. Omdat deze evoluties extra risico's met zich meebrengen, is het belangrijk om het preventiebeleid voortdurend aan te passen aan de wijzigende omstandigheden.
Het woord ‘dynamisch’ benadrukt dus een essentieel kenmerk van het systeem.
Welke domeinen behelst het dynamisch risicobeheersingssysteem?
Het dynamisch risicobeheersingssysteem is bedoeld om het welzijn op het werk te verbeteren. Het begrip welzijn op het werk is afgebakend en omvat de volgende zeven specifieke domeinen:
- De arbeidsveiligheid
- De bescherming van de gezondheid van de werknemer op het werk
- De psychosociale belasting veroorzaakt door het werk
- De ergonomie
- De arbeidshygiëne
- De verfraaiing van de arbeidsplaatsen
- De maatregelen van de onderneming inzake leefmilieu, wat betreft hun invloed op de punten 1 tot 6.
Afhankelijk van de sector waarin een onderneming actief is, ligt de nadruk op andere domeinen. In een kantooromgeving, bijvoorbeeld, is ergonomie cruciaal, terwijl in een labo de bescherming van de gezondheid zal primeren. Toch is een globale en coherente aanpak essentieel, want het is niet de bedoeling om de domeinen los van elkaar te bekijken.
Van risicoanalyse tot actieplan
De basis van het dynamisch risicobeheersingssysteem is een systematische risicoanalyse die gericht op het uitwerken van beheersmaatregelen. Daarbij genieten globale beheersmaatregelen de voorkeur op punctuele maatregelen, die enkel inspelen op specifieke risico's.
Op basis van het dynamisch risicobeheersingssysteem stellen ondernemingen twee documenten op:
- Het vijfjaarlijkse globaal preventieplan: bepaalt en programmeert de preventie-activiteiten voor de volgende vijf jaar. Dit plan omvat:
- De resultaten van de risicoanalyse;
- De preventiemaatregelen;
- De doelstellingen;
- De activiteiten en opdrachten om de doelstellingen te bereiken.
- Het jaarlijks actieplan is gebaseerd op het globaal preventieplan en omvat de doelstellingen, acties en middelen voor het komende jaar.
Meer weten over dit thema?
Lees ook:
- Wat zijn de verplichtingen inzake preventie en welzijn op het werk?
- Is een globaal preventieplan hetzelfde als een jaaractieplan?
- Wanneer heb ik een jaaractieplan nodig?