Als werkgever bent u wettelijk verplicht om voor uw personeel een arbeidsongevallenverzekering af te sluiten. Maar komt die verzekering ook tussen voor telewerkers?

Thuiswerken na corona: wat zijn de verwachtingen?

Door corona is telewerk in een stroomversnelling terechtgekomen. Verwacht wordt dat werknemers in ‘het nieuwe normaal’ twee keer zoveel zullen thuiswerken als vóór de crisis, met een duidelijke voorkeur voor twee structurele telewerkdagen per week. Een goed idee, want wie telewerkt, vermindert zijn woon-werkkilometers, verbetert de mobiliteit en verkeersveiligheid voor iedereen én houdt zelf meer tijd over voor andere dingen. Maar wat als er tijdens het telewerken een ongeluk gebeurt?

Arbeidsongevallenwet aangepast in het voordeel van telewerkers

Werknemers zijn via de verplichte arbeidsongevallenverzekering van hun werkgever automatisch verzekerd tegen de arbeidsongevallen die gebeuren tijdens en door de uitvoering van de arbeidsovereenkomst.

Deze bescherming geldt op de werkvloer of op kantoor, maar ook ergens anders (thuis, op een coworking plek…). Een telewerker is dus verzekerd, maar om in aanmerking te komen voor een vergoeding moet hij, als werknemer, wel bewijzen dat het arbeidsongeval gebeurde tijdens de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst. En tot bewijs van het tegendeel wordt het ongeval vermoed ook door de uitvoering van die arbeidsovereenkomst te zijn gebeurd.

Op de gebruikelijke werkplek is zo’n bewijs gemakkelijk te leveren, want meestal zijn er wel getuigen in de buurt. Op een telewerkplek, zonder collega’s in de buurt, is dat echter minder evident: omdat telewerkers meestal vrij hun arbeidstijd invullen in hun eigen woning, is het voor hen moeilijker om aan te tonen dat een ongeval plaatsvond tijdens de uitvoering van hun arbeidsovereenkomst.

Om die bewijslast te verlichten, werd in 2009 voor structurele telewerkers (personen die op regelmatige basis op een zelfgekozen plek werken en hiervoor een uitbreiding in hun arbeidsovereenkomst hebben) al een aanpassing van de wet op arbeidsongevallen doorgevoerd.

Als de telewerkovereenkomst de plaats(en) en periode(s) van telewerk vermeldde, werd een ongeval op die plaats(en) en tijdens de opgegeven periode(s), tot bewijs van het tegendeel, geacht te zijn gebeurd tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst. Als geen periodes waren opgegeven, dan gold het vermoeden tijdens de normale werkuren in het bedrijf.

Deze regeling werd nog verder uitgebreid, met een aanzienlijke versoepeling van de formaliteiten. Als u een ongeval hebt op een dag en plaats die vermeld zijn in uw arbeidsovereenkomst en tijdens de hierin voorziene tijdspanne, dan gaat men er automatisch van uit dat uw ongeval zich tijdens de uitvoering van uw arbeidsovereenkomst voordeed.

Ook occasioneel telewerk onder de arbeidsongevallenwet

Extreem winterweer? Een kind dat plots ziek valt? Sinds 1 februari 2017 hebben werknemers dankzij de wet Werkbaar en Wendbaar Werk het recht om occasioneel thuis of op een andere door hen gekozen plaats te werken bij overmacht of om persoonlijke redenen, op voorwaarde dat ze hun werkgever verwittigen en hij hiermee akkoord gaat.

Wie op een occasionele thuiswerkdag een ongeval kreeg, moest tot voor kort echter zelf het bewijs leveren van zijn arbeidsongeval, want het bijkomend wettelijk vermoeden van uitvoering van de arbeidsovereenkomst gold alleen bij structureel telewerk.

Op 27 januari 2019 verduidelijkte de wetgever dat telewerk zowel op structureel als op occasioneel telewerk slaat en dat het wettelijk vermoeden voor beide telewerkvormen geldt. Sindsdien genieten structurele en occasionele telewerkers dus van dezelfde waarborgen.

Schriftelijk bewijs dat telewerken is toegelaten

Wie tijdens het telewerken een arbeidsongeval heeft, moet een schriftelijk document kunnen voorleggen (in gelijk welke vorm) waaruit blijkt dat telewerk is toegelaten:

• collectief of individueel, en
• generiek (algemeen, dus voor alle betrokken werknemers en onbeperkt in de tijd) of punctueel (specifiek voor een bepaalde situatie, bijvoorbeeld bij een staking van het openbaar vervoer).

Het addendum bij de arbeidsovereenkomst voor structurele telewerkers voldoet aan deze vereiste, maar ook een CAO, arbeidsreglement, dienstnota, een mail of zelfs sms waarin occasioneel telewerk wordt aangevraagd, komen hiervoor in aanmerking.

Als dit geschrift de plaatsen en periodes van telewerk vermeldt, zal het extra vermoeden gelden op die plaatsen en tijdens die periodes.

Volgens de wet wordt dit vermoeden echter ook toegepast als de plaats en de werkuren niet schriftelijk werden vastgelegd:

• Als er geen plaats is vermeld: dan geldt het vermoeden in de woonplaats of de gebruikelijke plaats van telewerk.
• Als er geen uren zijn vermeld: dan geldt het vermoeden tijdens de normale werkuren van de werkgever.

Dit vermoeden geldt behoudens tegenbewijs: als de arbeidsongevallenverzekeraar twijfelt of uw ongeval wel een arbeidsongeval is, dan moet hij zelf het tegenbewijs leveren.

En wat als een werknemer ergens onderweg een ongeval krijgt?

Naast een arbeidsongeval beschrijft de wet op arbeidsongevallen ook het risico op een arbeidswegongeval.

De weg van en naar het werk is het normale traject die werknemers afleggen om van hun verblijfplaats naar het werk te gaan en omgekeerd. Onder dit normale traject vallen ook de omwegen die men doet om de kinderen naar school of kinderopvang te brengen. Een werknemer heeft een ongeval op de arbeidsweg? Dan is hij ook gedekt door de arbeidsongevallenverzekering.

Als de telewerkplek en de verblijfplaats samenvallen, dan is er in principe geen arbeidsweg, en zou er dus ook geen dekking zijn voor wie bijvoorbeeld zijn kroost naar school brengt. Gelukkig stelt de wetgever sinds 27 januari 2019 het traject van de woonplaats naar de opvangplaats of school van de kinderen voortaan gelijk met een arbeidsweg als men van thuis uit werkt. En ook de weg van de woonplaats naar de plaats waar een werknemer zijn maaltijd nuttigt of koopt en het omgekeerde traject worden gelijkgesteld met de arbeidsweg.

Wat als iemand telewerkt op een zelfgekozen plek die niet zijn verblijfplaats is? Dan is er wel een arbeidsweg en gelden de gewone dekkingsvoorwaarden.

Meer informatie over arbeidsongevallenverzekeringen?

Maak een afspraak met uw makelaar: hij vertelt u hier graag meer over.

Bronnen: de Tijd, L’Echo, SD Worx, Wolters Kluwer en Vanbreda Risk & Benefits​​​​